Dariusz Gzyra

Nowoczesna wspólnota i zwierzęta – szkic krytyki

streszczenie referatu

III Międzynarodowa, VIII Interdyscyplinarna Ogólnopolska Konferencja
NATURA-CZŁOWIEK-KULTURA
Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie
Kraków, 23-25.06.2017 r.

Referat jest próbą krytycznej analizy wybranych wątków zawartych w nowej książce Joanny Bednarek „Życie, które mówi. Nowoczesna wspólnota i zwierzęta” (PWN 2017). W referacie określam miejsce i rolę kategorii życia we współczesnych teoriach praw zwierząt, w szczególności w teorii Toma Regana. Odnoszę się do problemu kategoryzacji i waloryzacji poszczególnych form życia jako funkcji myślenia etycznego (szczególnie w tradycji analitycznej), związanych nieuchronnie z wieloaspektowym – i uzasadnionym – wykluczeniem. Podejmuję polemikę z diagnozą Autorki, iż zwierzęta pozaludzkie należą obecnie do międzygatunkowej wspólnoty, jednak nie wyciągnięto z tego jeszcze należytych konsekwencji. Przywołuję pojęcie międzygatunkowego zbioru jako bardziej adekwatnego określenia porządku, w którym znajdują się zwierzęta pozaludzkie w świetle koncepcji Autorki. Argumentuję na rzecz uznania, że nie można mówić w ich przypadku również o „wspólnocie roszczeń”, rozumianych jako domagający się realizacji potencjał pełnoprawnego uwspólnotowienia. Analizuję na ile uznanie życia, jak czyni to biosemiotyka, za przede wszystkim mówiące (w sensie: wytwarzające znaki), jest częścią „reżimu asymilacjonistycznego”, a więc kolejnym przypadkiem wykorzystania strategii ekstensjonizmu etycznego. Określam także nieuchronne trudności w sprecyzowaniu elementu normatywnego w ramach koncepcji Autorki.

Słowa kluczowe:
zwierzęta, wspólnota, mowa, prawa zwierząt, polityczność, biosemiotyka