Streszczenie referatu na konferencji
„Kultura wykluczenia? VII Odsłona: Zwierzaki”
Instytut Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego
Katedra Etyki Szczegółowej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie
Kraków 15-17.11.2019 r.

Dariusz Gzyra

Od wyzwolenia zwierząt do sentiokracji. Wybrane propozycje interwencji językowych

Jak twierdzi Alasdair Cochrane, u podstaw tzw. zwrotu politycznego w krytycznej analizie relacji człowieka z resztą zwierząt leży założenie, że wartość i prawa zwierząt nie mogą być efektywnie chronione, jeśli pozostawimy to wyłącznie jednostkom. Przeciwnie: wymaga to istnienia struktur politycznych dedykowanych ich ochronie. Zgadzając się z tą myślą i realistycznie oceniając status zwierząt we współczesnym świecie trzeba dopowiedzieć, że dotychczasowe struktury okazały się w tym aspekcie niewystarczające – trzeba je więc zreformować lub stworzyć nowe. Obszar języka stanowi jedną ze struktur politycznych i medium wartości, zatem i on powinien zostać poddany reformie lub uzupełniony o nowe elementy. Potrzebne są wielorakie i głębokie interwencje w strukturę języka, choćby leksykalne i semantyczne. Przedstawię propozycję kilku z nich, związanych z fenomenem sensytywności (zdolności do odczuwania, doznaniowości). Jest on w mojej ocenie jednym z kluczowych parametrów etycznych i powinien stać się centralnym elementem nowego myślenia politycznego. Nasz dyskurs nie stanie się sprawny pojęciowo, a więc i efektywny w procesie zmiany społecznej, jeśli nie zakwestionujemy roli nadużywanych i zużytych pojęć, takich jak: zwierzęta i demokracja. Potrzeba jest zmiana ustrojowa języka i zmiana ustroju społeczno politycznego – na uwzględniające interesy, potrzeby i prawa wszystkich zwierząt zdolnych do odczuwania, w tym ludzi.