Na polskim rynku wydawniczym pojawiła się nowa, interesująca pozycja. Książka „Status zwierzęcia. Zagadnienia filozoficzne i prawne” jest zbiorem tekstów poświęconych zwierzętom i relacjom człowieka z resztą zwierząt w różnych aspektach, przede wszystkim prawnym, ale również religijnym, estetycznym i etycznym. W monografii znalazł się także mój tekst tekst opisujący teorię praw zwierząt Toma Regana.

Książka, pod redakcją Agnieszki Gruszczyńskiej i prof. Teresy Gardockiej, liczy ponad 350 stron i zawiera 19 tekstów różnych autorów. Z pewnością dużym wydarzeniem jest obecność wśród nich prof. Jana Woleńskiego z tekstem „Podmiotowość zwierząt w aspekcie filozoficznym”.

W pewnym sensie można tę książkę nazwać również wydawnictwem pokonferencyjnym, chociaż zawiera wiele tekstów dodatkowych, których nie można było usłyszeć w formie referatów na konferencji „Status prawny zwierzęcia”, która miała miejsce w marcu 2012 roku na SWPS w Warszawie.

Mój tekst „Teoria praw zwierząt Toma Regana” ma w zamierzeniu wypełnić fatalną lukę w publikacjach dotyczących klasycznych teorii praw zwierząt. O ile sporo się wydaje Petera Singera – ostatnio wiedzie w tym prym Wydawnictwo Czarna Owca – o tyle przekładów książek filozofów odwołujących się rzeczywiście do teorii praw zwierząt właściwie nie ma. Tom Regan, dziś już emerytowany filozof, którego wpływowa książka The Case for Animal Rights z 1983 roku jest uważana za najpełniejsze sformułowanie współczesnej teorii praw zwierząt, nie zaistniał na polskim rynku wydawniczym właściwie wcale. Jedyny jego tekst, „Prawa i krzywda zwierząt”, ukazał się w Polsce w czasopiśmie Etyka nr 18 w roku 1980 (sic!). Oczywiście, tu i ówdzie pojawiały się krótkie omówienia jego teorii. W moim tekście chciałem to jednak zrobić w pełniejszy sposób, opisując kwestię genezy jego poglądów, podstawowe pojęcia Reganowskiego rights view, śledząc zmieniający się w kolejnych książkach postulowany zakres kręgu moralnego i praktyczne implikacje jego teorii (abolicjonizm, weganizm).

Mam nadzieję, że zanim w Polsce nie pojawią się wreszcie przekłady książek Regana, mój tekst będzie pomocny w zrozumieniu jego teorii. Mogą do niego sięgać zarówno studenci/studentki filozofii, jak i aktywiści/aktywistki zaangażowane w działania dla zwierząt. Na zachętę fragment:

Dzisiaj interakcje pomiędzy ludźmi a resztą zwierząt noszą wszelkie znamiona „moralnej schizofrenii”. Zachowanie większości ludzi pełne jest sprzeczności, która nawet jeśli jest uświadomiona, nie powoduje automatycznie natychmiastowej korekty tego zachowania. Regan zauważa, że „dla ogromnej części ludzkości miłość do zwierząt i jednoczesne jedzenie ich, szacunek dla zwierząt i ubieranie się w nie, nie są powodem zmartwienia”. Czy rozpoznanie tych sprzeczności może jednak pomóc w zmianie? Odwołując się do własnego życia, Regan odpowiada twierdząco. Dla niego samego impulsem do przewartościowań były nie tylko lektury Gandhiego, które uświadomiły mu stosowanie innej miary co do przemocy skierowanej wobec ludzi i innych zwierząt, ale także śmierć psa, z którym był niezwykle silnie związany. Zobaczył wtedy, że niektóre zwierzęta (w szczególności właśnie psy i koty) umieszcza w innej kategorii emocjonalnej niż te, które zwyczajowo są wykorzystywane (jak np. świnie), pomimo, że zdolności tych zwierząt nie dają podstaw do różnego traktowania.

Książkę można już kupić na stronie wydawnictwa – w rozsądnej cenie, zachęcam do zakupu!

Spis treści:

• Podmiotowość zwierząt w aspekcie filozoficznym – Jan Woleński
• Prawa zwierząt czy prawo zwierząt? – Hubert Izdebski
• Teoria praw zwierząt Toma Regana – Dariusz Gzyra
• Podmiotowość zwierząt w świetle Czesława Znamierowskiego teorii życzliwości powszechnej – Anna Kryniecka-Piotrak
• Status zwierzęcia w głównych systemach religijnych – Czesław Janik
• Spojrzenie zwane zwierzęcym – gdy patrzący staje się oglądanym a widzenie spotkaniem – Magdalena Kuropatwińska
• Wyzwolenie prawa – prawność i prawna ochrona zwierząt – Tomasz Kozłowski
• Zagadnienie społecznej szkodliwości przestępstw, których bezpośrednim przedmiotem wykonawczym są zwierzęta – Teresa Gardocka
• Ochrona zwierząt w prawie karnym – Jacek Sobczak
• Prawnokarna ochrona zwierząt a filozoficzny i teoretycznoprawny problem wartości i praw podmiotowych – Paweł Skuczyński, Anna Zientara
• Ocena skuteczności ścigania przestępstw związanych z ochroną zwierząt – obraz statystyczny – Leszek Drwęski
• Ściganie przestępstw i wykroczeń godzących w zwierzęta oraz zapobieganie im – Janusz Zaborowski
• Status prawny zwierząt w polskim prawodawstwie międzywojennym – Łukasz Smaga
• System prawa konwencyjnego Rady Europy w dziedzinie ochrony zwierząt – Hanna Machińska
• Ochrona zwierząt w UE – w dobrym kierunku zbyt małymi krokami – Janusz Wojciechowski
• Prawo weterynaryjne Unii Europejskiej – Ksenia Kakareko
• O zabijaniu – zarys problematyki pozbawiania życia zwierząt przeznaczonych do celów gospodarczych – Agnieszka Gruszczyńska
• System identyfikacji i rejestracji zwierząt w prawie polskim i prawie unijnym – Witold Sobczak, Maria Gołda-Sobczak
• Sześć zasad prawa ochrony zwierząt – Justyna Zwolińska